Historie

Jan Smit, oprichter Dr. Ariënstoneelgroep

Het Ariëns Toneel is opgericht als de Dr. Ariënstoneelgroep op 1 september 1940 door Jan Smit. Smit was een onderwijzer in het lager onderwijs in Eindhoven. Het idee om een toneelvereniging op te richten kwam van Rector J. Martin, op dat moment de aalmoezenier van de Katholieke Arbeiders Jeugd (KAJ), de Jonge Werkman, in Eindhoven. Rector Martin miste in zijn stad de “verheffende en veredelende ontspanning door amateurtoneel, dat aan hoge eisen voldoet”. 

Jan Smit vernoemde de toneelvereniging naar de grondlegger van de katholieke arbeidersbeweging, de theoloog Dr. Alphonse Ariëns. De eerste twee voorstellingen vonden plaats al tijdens de tweede wereldoorlog.

Smit was tot zijn overlijden in 1977 de artistiek leider en vaste regisseur van de vereniging. Hij speelde zelf ook vele rollen en hamerde op de kwaliteit van de voorstellingen. 

Dat die kwaliteit er was, bewijst de vele prijzen, individueel zowel als voor de groep, die de vereniging van 1955 tot 1980 kreeg. De Dr. Ariënstoneelgroep werd een bekende vereniging in Eindhoven en erbuiten. Tot de jaren 1970 had vereniging een repertoire van 3-5 toneelstukken die ze naar vraag konden brengen. Zo werd “De hele stad is er vol van’ 154 keer gespeeld met een wisselende bezetting. 

Toen de aanvragen voor amateurtoneel afnam in de jaren 1980 wendden de Dr. Ariënstoneelgroep de steven. Minder voorstellingen, maar wel eigentijds theater zowel in stukkeuze als in stijl. Het Ariëns koos voor grote auteurs als Tsjechov, Claus en Fassbinder. De vereniging borgde hiermee de kwaliteit die de toeschouwers gewend waren. Het Ariëns Toneel hoorde die jaren bij de top van het amateurtoneel in Eindhoven en Noord-Brabant. In Nederland zelfs. Zo werd ‘Phaedra’ in 1999 geselecteerd voor het Landelijk Theater Circuit van het Nederlands Centrum voor Amateurtoneel (NCA).

In 2010 besloot men de naam te veranderen in Ariëns Toneel en de vereniging een meer open karakter te geven. Spelers met of zonder ervaring zijn sindsdien welkom, regisseurs worden om de 3 jaar gewisseld om de leden regelmatig nieuwe uitdagingen te kunnen bieden, zonder echter de kwaliteitsnorm te verlagen.

Het paradepaardje van het Ariëns Toneel is het jaarlijkse wagenspel, waarmee de vereniging al meer dan 60 jaar tijdens de zomer door heel Eindhoven trekt. In 1962 nam het Ariëns Toneel het wagenspel van Eindhoven over van ‘de Jonge Spelers’. Zo werd een Eindhovense traditie ook een traditie voor het Ariëns Toneel. Het jaarlijkse wagenspel is sindsdien niet meer bij de groep weg te denken. De eerste 25 jaar was Frits Kroes de drijvende kracht van het wagenspel. Hij regisseerde 25 wagenspelen en schreef er 23. Het Ariëns Toneel is het wagenspel altijd blijven brengen, ook nadat in 2011 de gemeente Eindhoven besloot de subsidie hiervoor definitief op te zeggen. In 2013 werd het 50ste wagenspel van het Ariëns geschreven door Jan Smeets en zagen bijna 2500 toeschouwers ‘Een kist met drie angsten en een groot geluk’.

Tot op de dag van vandaag brengt het Ariëns Toneel jaarlijks minimaal 2 grote producties: een avondvullende zaalproductie en het traditionele wagenspel. Ook kunnen er twee keer per jaar workshops gevolgd worden door een ieder die geïnteresseerd is in toneel spelen. Een actueel overzicht van onze activiteiten is te vinden in onze agenda.

Beeldmateriaal
Onder het kopje Foto’s en Filmpjes vindt u oude foto’s van onze vroegere producties. Goed voor vele warme herinneringen uit lang vervlogen tijden…

Wagenspel 1964: Willen doen is ook gedaan

2 reacties:

  1. Heel fijne herinneringen. Van het wagenstel in de jaren 50 op het Van Edenplein.. Later was de heer Jan Smit mijn leraar op de Mulo aan de Donboscostraat.
    Wim Coolen

    • Wat heerlijk dat het Wagenspel mooie herinneringen oproept. We hopen nog vele jaren herinneringen te mogen maken met alle kinderen (jong en minder jong) in Eindhoven!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *